Autyzm? Co to oznacza?

Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, należącym do grupy określanej jako całościowe zaburzenia rozwojowe. Typowe dla tego zaburzenia są ilościowe i jakościowe  nieprawidłowości zachowania dotyczące trzech sfer rozwoju dziecka a mianowicie:

- komunikacji;

- interakcji społecznych;

-powtarzalnych stereotypowych czynności i zainteresowań.

Zaburzenie te częściej występuje u chłopców niż dziewczynek. Etiologia zaburzeń spektrum autyzmu do tej pory nie jest w pełni wyjaśniona. Prawdopodobnie przyczyna tych zaburzeń jest wieloczynnikowa i dotyczy wpływu czynników genetycznych i  środowiskowych. Zagrożeniem dla występowania choroby mogą być geny, nieprawidłowości chromosomalne, choroby metaboliczne, czynniki wirusowe, niedotlenienie okołoporodowe oraz oddziaływania prenatalne (np. stosowanie używek), komplikacje porodowe. 

 

Co powinno nas zaniepokoić?

Otóż diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu dotyczy trzech sfer rozwoju dziecka, jednak nie wszystkie symptomy mogą być łatwo zauważone przez rodziców przed trzecim rokiem życia. Do takich symptomów można zaliczyć:

- nieumiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktu wzrokowego np. uciekanie wzrokiem,  gdy rodzic stoi naprzeciwko;

- nieadekwatna do sytuacji mimika twarzy, postawa ciała i użycie gestów np. napady śmiechu, reagowaniem płaczem na ulubiona zabawkę, nie uśmiechanie się do ludzi;

- brak tworzenia wspólnego pola uwagi i podążania za wzrokiem drugiej osoby np. nie reagowanie na wskazywany przez rodzica przedmiot;

- brak reakcji na swoje imię;

- nieadekwatne reagowanie na emocje innych osób np. śmiech gdy dana osoba płacze;

- nieadekwatny rozwój związków rówieśniczych obejmujących podzielanie zainteresować np. nie rozumienie zasad zabawy lub gry, bawienie się obok rówieśników, nie włączanie się w  zabawy grupowe;

- zaburzenia naśladowania innych osób;

- sztywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych zwyczajów lub rytuałów np. każdorazowe zapalenie światła przy przechodzeniu obok włącznika;

- ograniczona zdolność zabawy „na niby” lub zabawy tematycznej np. zabawa ograniczono jest do układania zabawek w rzędy;

- powtarzające się manieryzmy ruchowe i stymulacje dźwiękowe np. machanie rękoma, pstrykanie palcami, kołysanie się;

- trudności z dopasowywaniem się do nowych sytuacji np. reagowanie płaczem na pojawiające się w  otoczeniu nowe osoby lub miejsca;

- trudności przy przejściach z jednego zajęcia w drugie np. brak przerzutności uwagi-silna potrzeba dokończenia zadania;

-nadmierna wrażliwość na niektóre dźwięki, zapachy, światło, dotyk

- zachowania autoagresywne, napady furii np. dostarczanie sobie bólu (gryzienie się, drapanie, duszenie się, nakłuwanie ciała, szczypanie, uderzanie głową o ścianę);

- koncentracja na cząstkowych właściwościach przedmiotów np. przysłuchiwanie się urządzeniom mechanicznym, zainteresowanie źródłami światła, przyglądanie się przedmiotom, fascynacja krawędziami lub przedmiotami okrągłymi, które można wprowadzić w ruch wirowy;

- wybiórcze lub wybitne zainteresowania w zakresie obliczeń lub zapamiętywanie;

- występowanie echolalii np. odtwarzanie zasłyszanych wypowiedzi;

-zaburzona prozodia mowy.

Według DSM IV w Zespole Aspergera nie obserwuje się klinicznie istotnego opóźnienia w  zakresie języka mówionego tzn. pojedyncze słowa używane są w wieku 2 lat, zaś komunikatywne zdania do 3 roku życia. Ponadto u dzieci z Zespołem Aspergera nie obserwuje się opóźnień w rozwoju poznawczym. Tego rodzaje opóźnienia obserwowane są zaś u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju pod postacią autyzmu.

Co więc robić, gdy obserwujemy niepokojące nas objawy?

W pierwszej kolejności warto skonsultować się z psychologiem np. w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w celu potwierdzenia bądź wykluczenia niepokojących nas objawów. Proces diagnostyczny w przypadku podejrzenia zaburzeń ze spektrum autyzmu powinien być przeprowadzony przez specjalistów- psychologa, pedagoga i lekarza psychiatrę, opcjonalnie logopedę ( w przypadku występowania opóźnionego rozwoju mowy). W  przypadku potwierdzenia diagnozy, rodzic ma możliwość wnioskowania o wydanie orzeczenia o kształceniu specjalnym ze względu na całościowe zaburzenia rozwojowe i/ lub opinii o wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka (w  przypadku dzieci, które nie rozpoczęły nauki w klasie pierwszej szkoły podstawowej). Takie dokumenty umożliwiają włączenie dziecka do zajęć wspomagających jego rozwój poznawczy i  społeczno-emocjonalny oraz przydzielenie dziecku nauczyciela wspomagającego. 

Autor: mgr  Małgorzata Jaczyńska - psycholog.

Nasza Poradnia DyNaMo

Niepubliczna Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna DyNaMo powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Twórczego Rozwoju DyNaMo, którego członkowie chętnie podejmują nowe działania, mające na celu rozwój i integrację społeczną. 

     Poradnia DyNaMo działa od maja 2016 r. W tym krótkim, ale bardzo owocnym okresie zyskała sympatię okolicznych mieszkańców. W Poradni pracuje psycholog, pedagog, neurologopeda oraz oligofrenopedagog. Ludzie Ci są pełni nowych pomysłów i wciąż działają, aby pomóc jak najszerszej grupie osób. W ofercie Poradni znajduje się diagnostyka (psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna, neurologopedyczna), konsultacje, terapia metodą EEG biofeedback, terapia ręki, zajęcia grupowe dla dzieci i  młodzieży oraz warsztaty dla Rodziców. 

  

     Poradnia Dynamo  została stworzona, aby pomagać dzieciom, młodzieży, rodzicom, nauczycielom, pedagogom, psychologom i innym specjalistom, którzy biorą udział w procesie wychowania człowieka. 

         Staraliśmy się patrzeć na rozwój holistycznie, by nie ominąć żadnej jego sfery, dlatego nasza oferta skierowana będzie do tak szerokiej grupy odbiorców.

      Poprzez nasze działanie chcemy upowszechniać wiedzę psychologiczną, pedagogiczną i logopedyczną, propagować profesjonalne metody wspierania i korygowania rozwoju, tak aby każde dziecko mogło otrzymać wsparcie nie tylko od rodziców i nauczycieli, którzy uczestnicząc w naszych szkoleniach zdobędą wiedzę niezbędną do wspierania rozwoju dzieci i młodzież, ale również bezpośrednio od specjalistów pracujących w poradni, którzy poprzez swoją wiedzę merytoryczną i odpowiednie podejście otoczą opieką naszych klientów.

          Nasz zespół specjalistów dołoży wszelkich starań, aby pomóc każdemu dziecku i osobie dorosłej, pomoże rozwiązać problemy natury psychologicznej, pedagogicznej, logopedycznej, postara się wspierać w trudnych sytuacjach oraz doradzi i odnajdzie indywidualne rozwiązania dla naszych pacjentów.

             

Moi rodzice się rozwodzą...

Rozwód rodziców jest dla dziecka zawsze trudna sytuacją wpływającą na odczuwanie przez niego silnego napięcia emocjonalnego, obniżenie poczucia bezpieczeństwa i  warunkującego dalsze funkcjonowanie psychospołeczne. W znacznej mierze reakcje emocjonalne dzieci zależą od ich wieku.

Małe dzieci są bardziej podatne na zdarzenia wywołane rozwodem rodziców ze względu na dużą zależność stanów emocjonalnych doświadczanych przez dorosłych i często przenoszonych na dziecko. W okresie "okołorozwodowym" dzieci często reagują płaczem, problemami ze snem oraz lękiem separacyjnym. Okres wczesnodziecięcy jest ważny ze względu na kształtowanie się cech osobowości pod wpływem przeżywanych doświadczeń. Dlatego też rozwód przebiegający w pierwszych latach życia dziecka może wpływać na ukształtowanie się reakcji lękowych i trudności z nawiązywaniem relacji z innymi ludźmi.

Dzieci w wieku przedszkolnym mają poczucie winy za rozpad rodziny. Taki obraz jest wynikiem nasilonego egocentryzmu. U dzieci w tym wieku może pojawić się silny lęk o  drugiego rodzica. Często też myślą, że nieobecność jednego z rodziców jest chwilowa. W  sytuacji rozwodu dzieci mogą przejawiać trudności z zasypianiem, nadmierne uzależnienie od jednego z rodziców oraz nagłe zmiany stanów emocjonalnych. Ponadto mogą pojawić się reakcje regresyjne ( czyli taki rodzaj reakcji, który jest typowy dla wcześniejszego etapu rozwoju). Do takich zachowań można zaliczyć ssanie smoczka, palca, powrót do wcześniejszych form językowych oraz ciągła potrzebę przebywania z matką.

Dzieci w wieku szkolnym zaś mogą mieć obniżone poczucie własnej wartości ponieważ mają tylko jednego rodzica. Często pojawiają się reakcje agresywne wobec rodzica, który pozostał z dzieckiem i idealizowanie rodzica, który z nim nie mieszka. Reakcjami emocjonalnymi na to wydarzenie jest utrata poczucia własnej wartości, ukrywanie problemów, obarczanie się winą za rozwód rodziców.

Dzieci w okresie dojrzewania mają większą świadomość aktualnej sytuacji rodzinnej. Narażone są na przeżywanie wewnętrznych konfliktów spowodowanych chęcią utrzymania pozytywnych relacji z każdym z rodziców i lojalnością wobec tego sprawującego pieczę.  Młodzież radzi sobie z tą sytuacją poprzez ucieczkę w marzenia lub zaspokaja swoja potrzebę bezpieczeństwa i uznania poza kręgiem rodzinnym. Konflikty między rodzicami mogą powodować powstanie zaburzeń psychicznych i odczuwanie silnych reakcji emocjonalnych takich jak smutek, płaczliwość itd.

Duży wpływ na to w jaki sposób dziecko poradzi sobie z nową sytuacją zależy w  znacznej mierze od rodziców. Przede wszystkim ważne jest uwzględnienie faktu, że w  procesie wychowania i w życiu dziecka konieczna jest współpraca obojga rodziców. Dzieci nie powinny ponosić odpowiedzialności za ich zachowania ale mieć poczucie respektowania odczuwanych uczuć. Dla niektórych rodziców trudność sprawia wyjaśnienie sytuacji.  Ważne jest skonfrontowanie się z ową rzeczywistością i podjęcie tej rozmowy. Nie ma jednak gotowego schematu i idealnego sposobu przekazania tej informacji. W rozmowie z  dzieckiem warto wziąć pod uwagę jego wiek oraz spójność wersji przekazywanych przez obojga rodziców. Nie należy jednak uświadamiać dziecka w sposób szczegółowy i  wykorzystywać dziecka w walce podczas rozstania. Pomocna w rozmowie z dzieckiem może stać się bajka terapeutyczna, która pozwoli wytłumaczyć czym jest rozwód.

W sytuacji kiedy rodzice skoncentrują się na emocjach i uczuciach dziecka i wykażą zrozumienie dla ich przeżywania wówczas dziecku łatwiej będzie oswoić się ze zmianą i  utrzymać pozytywne relacje z mamą i tatą.

Autor: mgr Małgorzata Jaczyńska - psycholog